Gestaltpraktijk Hein Kuipers

Help ik ben hoogsensitief (HSP)

Het is nu eenmaal zo: sommige mensen zijn veel gevoeliger dan anderen. Waar de één bestand lijkt tegen een kanonskogel is de ander bij het minste of geringste van zijn stuk gebracht.  Maar niet altijd ben je je van het effect van die gevoeligheid bewust.

Leren omgaan met hoogsensitiviteit

Het is nu eenmaal zo: sommige mensen zijn veel gevoeliger dan anderen. Waar de één bestand lijkt tegen een kanonskogel is de ander bij het minste of geringste van zijn stuk gebracht.  Maar niet altijd ben je je van het effect van die gevoeligheid bewust.

‘Gevoel’ en ‘omgaan met gevoel’ zijn van groot belang in de veeleisende en drukke maatschappij waarin we leven. In toenemende mate staan we onder druk, waardoor we vaker en langduriger aan stress blootstaan. Het lichaam geeft signalen af die duidelijk maken dat de balans verstoord is: concentratieproblemen, innerlijke onrust, vermoeidheid, hoofdpijn, hyperventilatie, … Wanneer deze signalen tijdig worden herkend en er voldoende aandacht aan wordt besteed, kan de innerlijke balans uit zichzelf weer herstellen. Gebeurt dat niet, dan kan dat leiden tot chronische klachten, zoals burnout, depressie, paniekaanvallen, CVS en fibromyalgie.

Extreme gevoeligheid wordt ook wel aangeduid als hoogsensitiviteit of ‘HSP’ (Hoog Sensitief Persoon). Een hoge gevoeligheid brengt soms belemmeringen met zich mee die het leven tot een worsteling kunnen maken. Een worsteling die gepaard kan gaan met serieuze klachten waarvan de oorzaak niet altijd te traceren is en die met therapie of medicatie niet zomaar op te lossen zijn. Verslavingen en dwangmatig gedrag zijn soms onderdeel van een overlevingsstrategie die je helpen overeind te blijven in een wereld die een te groot beroep op je doet.

Kenmerken van hooggevoeligheid

Wanneer hooggevoeligheid voor jou een last is, herken je je mogelijk in de volgende kenmerken:

  • Je voelt je snel overprikkeld en hebt over het algemeen veel tijd nodig om prikkels te verwerken. Je hebt een sterke behoefte aan bezinning, stilte en alleen zijn. Wanneer je de tijd ontbreekt om in je eigen tempo te verwerken en te herstellen raak je buiten jezelf.
  • Er is een sterke neiging om je aan te passen aan wat je omgeving van je verwacht.
  • Je voelt je vaak overvraagd en kunt moeilijk nee zeggen.
  • Je lijkt te leven in een permanente staat van alertheid. Voortdurend ben je paraat om in actie te komen. Het lijkt alsof je niet kunt afschakelen. Het gevaar van burnout, uitputting of permanente overbelasting liggen op de loer.

 

De opluchting die mensen ten deel valt op het moment dat ze de hooggevoeligheid bij zichzelf herkennen is veelzeggend. Maar hoe ga je nou om met die nieuw vergaarde inzichten? Wat zijn de valkuilen voor iemand die hooggevoelig is en hoe ga je daar het beste mee om?

Gestalt therapie helpt bij het omgaan met hoogsensitiviteit (HSP):

Vertragen in plaats van jagen: wat gebeurt er eigenlijk allemaal in mij?

In Gestalt draait alles om gewaarzijn: de eerste oefening bestaat eruit om te gaan onderscheiden wat de ‘natuurlijke reactie’ van jezelf is en wat aangepast gedrag is. Wat ervaar ik allemaal en hoe reageer je daar vervolgens op? Kun je stilstaan bij wat je ervaart, of overspoelt het je zo snel en dusdanig dat je gevoelloos of in totale verwarring achterblijft?

Wat is van mij, wat is van de ander?

Veel mensen met HSP hebben een kenmerkende manier van doen die we met de term confluentie kunnen samenvatten. Ze vervloeien met hun omgeving, het verschil tussen ‘ik’ en de ander ontbreekt. Grenzen ontbreken. Om hier mee om te kunnen gaan trekt iemand zich helemaal terug op zichzelf of gaat juist helemaal op in de ander. In beide gevallen is er geen sprake van contact. Het afgestemd zijn op zichzelf in relatie tot de ander of de buitenwereld gaat verloren. Het gevoel overgeleverd te zijn aan de omgeving is een heel vermoeiende aangelegenheid.

Veel denken, weinig voelen –Wat zegt mijn lijf er eigenlijk van?

Wie altijd maar bezig is met tegemoetkomen aan signalen en verwachtingen uit zijn omgeving, raakt al snel vervreemd van de signalen die het eigen lichaam afgeeft. Er is sprake van een gering of onvoldoende ontwikkeld lichaamsgewaarzijn. Een belangrijke oefening is terug die signalen te gaan voelen, herkennen en daar vervolgens naar te handelen.

De balans tussen willen en kunnen: de valkuil van perfectionisme

Iemand met HSP is vaak geneigd (te) hoge eisen aan zichzelf te stellen. Je gaat altijd maar door, je loopt achter, het is nooit genoeg… Signalen van vermoeidheid worden genegeerd (gering lichaamsgewaarzijn). Een grote valkuil voor iemand met HSP is zijn of haar perfectionisme.

Kiezen in plaats van moeten

Steeds maar geleid worden door een gevoel van alles te moeten is vervelend en vermoeiend. Als je het gevoel hebt dat je iets ‘moet’, betekent dit dat je niet zelf een keuze hebt gemaakt om dat te doen. ‘Moeten’ wordt van buitenaf aangestuurd. En van al dat ‘moeten’ raak je alleen maar meer buiten jezelf. Als je zelf kiest, dan wíl je dat. Voorwaarde voor zelf kiezen is dat je je enerzijds bewust bent van wat je zelf nodig hebt en anderzijds stil staat bij wat de omgeving of de situatie van je vraagt. Welke keuzes heb je te maken om deze belangen met elkaar in evenwicht te brengen?

De balans tussen zijn en doen: de valkuil van overactiviteit

Het autonome zenuwstelsel heeft te lijden onder de voordurende staat van paraatheid, waakzaamheid en superalertheid waaronder iemand met HSP vaak leeft. Een langdurige blootstelling aan een te hoog cortisolnivo (hangt weer samen met het overmatig aanmaken van adrenaline) kan tot een aantasting leiden van het zenuwstelsel.

Balans tussen geven en nemen

Het geringe vermogen om bij zichzelf stil te staan heeft tot gevolg dat moeilijk contact kan worden gemaakt met de eigen behoeften. Vaak heeft het appel van een ander voorrang op wat iemand zelf wil. Aardig gevonden willen worden, een ‘pleaser’ zijn, goedkeuring van een ander nodig hebben.

Hoe zit het met mijn waarden en normen?

Iemand die van jongs af aan zo open staat voor invloeden van buitenaf heeft nog eens stil te staan bij zijn eigen waarden en normen. Zijn die van jezelf of zijn je die ooit opgedrongen en heb je die klakkeloos overgenomen en ingeslikt (introjekt)? Het is belangrijk te onderzoeken wat voor jou zelf nu echt waardevol en belangrijk is.

Is Gestalt-therapie iets voor jou?

Hoogsensitiviteit is een containerbegrip. Mijn begeleiding begint dan ook altijd met zelfonderzoek: Wat betekent het precies voor jou? Hoe kom je dat tegen in je leven? We gaan niet direct op zoek naar oplossingen, maar gaan op zoek naar de vragen die ons helpen de impact van de gevoeligheid op je leven nader in kaart te brengen en te leren begrijpen.

Gestalttherapie kan mensen met HSP goed helpen om tot zichzelf te komen, de aandacht ook naar binnen te richten en tot rust te komen. Het cortisolniveau daalt waardoor het autonoom zenuwstelsel zich weer kan herstellen.

Facebook
LinkedIn
WhatsApp
Email